Istnieje pewna grupa guzów przysadki, które nie wymagają bezwzględnego leczenia.
Do grupy tej należą guzy nieczynne hormonalnie, które nie dają istotnych objawów i nie powodują niedoczynności przysadki.
Zwykle guzy takie rozpoznawane są przypadkowo i zaliczane są do grupy tzw. incydentalnie wykrytyc guzów przysadki ( żargonowo określanych jako Incydentaloma).
Każdy guz okolicy przysadki, bez względu na jego obraz w badaniu MR, niezależnie czy jest to torbiel czy guz lity wymaga pełnego opracowania diagnostycznego tj. oceny hormonalnej i oceny wpływu na czynność przysadki, wykluczenia charakteru wydzielniczego np. czy nie jest to wczesna postać akromegalii czy nie powoduje objawowej hiperprolaktynemii lub niedoczynności przysadki.
Kolejnym aspektem jest obiektywne wykluczenie zaburzeń widzenia w badaniu okulistycznymi poszerzonym o badanie pola widzenia i oceny dna oczu.
Ostatecznie neurochirurg po ocenie badań obrazowych i objawów neurologicznych decyduje czy guz może być pozostawiony do dalszej obserwacji bez konieczności leczenia operacyjnego.
Na opinię tą wpływ mają stosunek guza do struktur drogi wzrokowej (skrzyżowanie wzrokowe, nerwy i pasma wzrokowe), ocena położenia guza w stosunku do samego mózgu, zatok jamistych struktur oponowych i kostnych podstawy czaszki. Te elementy wpływają na objawy neurologiczne lub zagrożenie ich wystąpienia w trakcie obserwacji.
Jeśli okazuje się, iż guz może być obserwowany bez konieczności leczenia, chory powinien być świadomy tzw. naturalnego przebiegu choroby tj. pozostawieniu guza „naturze”. Z obserwacji podobnych przypadków wiadomo, że część guzów w wieloletniej obserwacji nie powiększa się, dla gruczolaków to ok. 20-30%, niestety większość bo ponad 50% makrogruczolaków będzie wolniej lub szybciej powiększała się, zmniejszeniu ulega jedynie ok. 5-10% guzów.
Dla mikrogruczolaków i torbieli Rathkego ryzyko powiększania się jest minimalne – do 5-10% pacjentów.
Ponadto chorzy powinni być świadomi możliwości wystąpienia, co prawda bardzo rzadko, lecz potencjalnie niebezpiecznej sytuacji jaką jest objawowy udar makrogruczolaka przysadki – dotyczący znikomego procenta pacjentów (poniżej 2-5% w ciągu 10 lat obserwacji).
Większość wytycznych zaleca obserwację w badaniu MR co 6 miesięcy przez pierwsze 2-3 lata obserwacji w przypadku braku wzrostu częstość badań można ograniczyć do badania co 1-2 lata. Każde zaostrzenie lub nasilenie objawów (bóle głowy, pojawienie się zaburzeń widzenia) wymusza dodatkową kontrolę w trybie przyspieszonym.
Dodatkowo wskazane są okresowe kontrole pola widzenia oraz ocena hormonalna w zależności od decyzji endokrynologa.
Podsumowując guzami, które mogą pozostać w obserwacji w badaniach obrazowych są przypadki praktycznie nie dające objawów, nie będące guzami czynnymi hormonalnie – wydzielającymi lub powodującymi wtórnych zaburzeń czynności przysadki, nie powodujące bezobjawowego ucisku nerwów i skrzyżowanie wzrokowego.
