Stara zasada chirurgii mówi, że nie mają powikłań CI którzy nie operują oraz, że nie ma operacji nie mających powikłań.
Każda nawet najprostsza i najmniejsza operacji niesie za sobą ryzyko powikłań.
Pacjent zagradzając się na operację podejmuje to zwykle niewielkie, ale zawsze obecne ryzyko wystąpienia u niego powikłań.
Niestety nadal dość często zdarzają się pacjenci, którzy nie do końca są świadomi jakie mogą być powikłania i jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia jakichkolwiek powikłań.
Chirurgia przysadki nie jest wyjątkiem i tu również spotykamy się z powikłaniami.
Z uwagi na złożoność problemu samej operacji, skomplikowania anatomicznego sąsiedztwa oraz fizjologicznego znaczenia przysadki liczba i różnorodność możliwych powikłań jest istotna.
Jak każydy zabieg, operacje guzów przysadki niosą za sobą ryzyko powikłań ogólnych dotyczących innych narządów.Powikłania te nie są następstwem samego działania chiruigicznego, a wynikją z dysfunkcji narządów w związku z chorobaim współitniejącymi, wpływem znieczulenia, sztucznej wentylacji, zwiotczenia, podawania silnie dziłająych leków, utraty krwi itp.
Do powikłań takich należą np. zawał serca, zatorowość płucna,zakrzepica żylna, zapalenia płuc i problemy z oddechem, niewydolnosć nerek. Powikłania te zdarzają się rzadko, zwykle nie częściej niż u 1-2 % operowanych pacjentów częściej w grupach pacjentów z obciążeniami ogólnymi.
Wśród pacjentów narażonych na większe ryzyko powikłąn ogólnych sa chorzy z Chorobą Cushinga, z cukrzycą, niewydolnością serca, przewlekłą chorobą płuc, chocobą niedokrwiuenną serca.
Powikłania związane z samą interwencją chirurgiczną możemy kategoryzować w różny sposób : np. z uwagi na częstość występowania na powikłania bardzo rzadkie ( krwotok z tętnicy szyjnej, ślepota, udar móżgu), rzadkie ( niedoczynność przysadki, moczówka prosta , krwawinie z nosa, płynotok nosowy), częściej spotykane ( zapaleni zatok).
Powikłania zagrażające życiu – poważne ( udar, krowtok z t. szyjnej) oraz mniej groźne, zagrażające funkcji przysadki , czy nerwów czaszkowych.
Można tez użyć kwalifikacji anatomicznej związanej z lokalizacją powikłania np. . powikłania ze strony jamy nosa, powikłania w zakresie samego siodła i przysadki, powikłania ogólne, powikłania naczyniowe , powikłania ze strony nerwów czy powikłania dotyczące rekonstrukcji defektu opon i kośći.
Szczęśliwie do bardzo rzadkich powikłań należą te najpoważniejsze tj zagrażające życiu.
Do najpoważeniejszych tego typu powikłań należy niezamierzone uszkodzenia tętnicy szyjnej wewnąetrznej tj. dużej tętnicy która z szyi ( dlatego taka nazwa) wchodzi do jamy czaszki by zaopatrywaćpólkulę móżgu, przebiega ona sąsadujac bezpośrednio z przysadką. Krwotok z t. szyjnej jest poważnym powikłaniem o wysokim ryzyku zgonu i udaru mózgu, szczęśliwie spotykany jest bardzo rzadko ok. 0.1 – 1 % Częściej spotykany jest w grupach operowanych przez mniej doświadczonych operatorów oraz u chorych z czynnikami zwiększającymi ryzyko urazu m.in. reoperacja, przebyta radioterapia, guzy naciekjace zatoką jamistą.
Wśród innych powikłań należy wymienić uraz lub uszkodzenia nerwów wzrokowych czy skrzyżowania wzrokowego , uraz może mieć charakter bezpośrednio lub wynikać może z niezamierzonego uszkodzenia unaczynienia tych nerwów. Powikłaniem jest zwykle pogorszenie widzenia włącznie ze ślepotą. Szczęśliwie powikłania takie spotyka się bardzo rzadko tj w ok. 0,5- 2%. Częściej spotykane są w przypadkach reoperacji, nacieku przestrzeni podpajęczej i samego skrzyżowania wzrokowego.
Niedoczynność przysadki – czyli nowa niedoczynność przeniego płata przysadki , wymagająca lecznia substytucyjnego spotykana jest zwykle w ok. 5-10 % operowanych chorych częściej w guzach większych, częściej w guzach nieczynnych hormonalnie. Rzadko w mikreorguczolakach.
MOcżóka prost czyli niedoczynność tylnego płąta przysakdi spotykana jest dość często jako zaburzenie przejściowe w okresie pooperacyjnym – w ok. 15 % chorych, trwała mocżóka prosta wymagająca przyjmowania leków spotykana jest rzadko tj. u ok. 2% chorych.
Płynotok nosowy powikłanie wynikające z niedostecznej rekonstrukcji lub zaburzeń gojenia czy wtórnej infekcji dotyczącej miejsca rekonstrukcji – występuje w ok. 1-2 % operowanych pacjentów nieco częstsze ( 3-5%) w dostępach rozszerzanych do patologii podstawy czaszki, po wprowadzeniu do operacji dodatkowej warstwy w postaci płata z błony śluzowej przegrody nosa odsetek płynotoków niemal zrównał się tym spotykanym w operacjach guzów przysadki.
Zapalnie opon mózgowo rdzeniowych – ok. 1-2 % oproanych choryc może być wtórne do płynotoku lub wynikać z dostania się bakterii do płynu w trakcie samej operacji lub droga krwiopochodną w okresie pooperacyjnym. Wcześnie wykryta i leczona antybiotykoterapią nie stanowi istotnego zagrożenia.
Powikłania zatokowe – zapalenie zatok ostre lub przewlekłe spotykane jest najczęściej spośród innych powikłań , nie jest groźne, prawidłowo leczone nie stanowi istotnego ryzyka. Spotykane jest wg różnych autorów u ok. 5-15%.
Pogrożenie węchu lub anosmia ( brak węchu ) spotykane w ok. 1 % chorych
Zaburzenia czucia podniebienia , zębów, wargi spotykane w ok. 0.5-1 % chorych zwykle wiąże się z uszkodzeniem n. przsiecznego – nerw w zakresieprzegrody nosa unwerwijacy podnienie za sikaczami, rzadziej uszkodzenia n. podniebiennych.
Krwotok z nosa poważny krwotok z nosa wymagający interwencji lekarskiej spotykamy w ok. 2-3 % pacjentów, mniej nasilone podkrwawiania z nosa są częstsze 5-10 %, zwykle ustają samoistnie związane są z odrywnaiem się strupków w jamie nosa.
Należy podkreślić iż liczba pewnych powikłań jest nieredukowalna i wynika ze stanu zdrowia pacjenta , jego obciążeń ogólnych , ryzyko to jest oceniane przez anestezjologa, jeśli jest wyraźnie podwyższone do kilku- kilkunastu procent pacjent jest o tym informowany.
Częstość powikłań chirurgicznych jest proporcjonalna do doświadczenia chirurga oraz doświadczenia łącznego danego ośrodka w którym przeprowadzana jest operacja.
Jest dokładnie udowodnione iż liczna ciężkich powikłań, czy śmiertelność w operacjach przysadki wyraźnie koreluje z liczbą wykonywanych rocznie operacji oraz przeprowadzonych przez danego operatora dotychczas zabiegach.
Dlatego też ważne jest by operacje były wykonywane przez chirurgów z odpowiednio wysokim doświadczeniem.
Podsumowanie:
- Powikłania w chirurgii są nieuniknione i ch ryzyko dla operacji przysadki jest niskie,
- Ryzyko powikłąn poważnych jest bardzo niskie 0.1-1%
- Odsetek powikłąń zależy od doświadczenia operatora i ośrodka
