Poprawa jakości życia oraz profilaktyka i leczenie chorób przewlekłych wydłużają życie, struktura wiekowa społeczeństw ulega przesunięciu w kierunku wzrostu liczy osób starych.
Pojęcie i definiowanie starości jest kłopotliwe, ponieważ nie ma stałego związku miedzy wiekiem metrykalnym i biologicznym. Każdy z nas zna osoby które nie wyglądają lub nie czują się adekwatnie do swojego wieku oraz sytuacja odwrotne gdy osoba młodsza wygląda i jest biologicznie starsza niż wiek metrykalny.
Do celów epidemiologicznych i statystycznych opracowane są przedziały wiekowe charakteryzujące populację osób starszych .
Dla niektórych nieprzyjemna – definicja starości wg. WHO: to okres życia człowieka charakteryzujący się obniżeniem sprawności mechanizmów naprawczych, ustala próg wiekowy początku starości arbitralnie na 60 lat i powyżej, niektóre klasyfikacje przesuwają granicę formalnej starości na 65 rż. Obecnie w Polsce odsetek osób 60+ to ok. 25 %, szacuje się, że do roku 2050 będzie to ok. 1/3 populacji.
Guzy przysadki u osób starych są i będą istotnym problemem klinicznym. Po pierwsze i co jest ważne starzenie się i zmiany fizjologiczne wpływają na czas i możliwości rozpoznania guzów przysadki , drugim problemem jest bezpieczeństwo leczenia głównie operacyjnego osób w wieku podeszłym.
Z opracowań naukowych dotyczących tematu wiadomo, iż rozkład rodzaju guzów nie różni się istotne w stosunku do populacji osób młodszych za wyjątkiem rzadszego występowania guzów torbielowatych – czaszkogardlaków i torbieli Rathkego. Liczba guzów czynnych i nieczynnych hormonalnie jest podobna z przewaga guzów nieczynnych hormonalnie ( w stosunku ok. 7:3 )
Problemy medyczne, które są istotne u osób starych z guzem przysadki to przede wszystkim opóźnienie diagnostyki objawów powodowanych przez guz. Przykładem mogą być odwlekana lub pominięta diagnostyka obrazowa zaburzeń widzenia, tłumaczona najczęściej obecnością zmian starczych okulistycznych takich jak zaćma, zmiany w rogówkach, zwyrodnienie plamki , uszkodzenia naczyniowe oka.
Po drugie zmiany hormonalne typowe dla wieku m.in menopauza i andropauza ( hipogonadyzm późny u mężczyzn) maskują ew. hipogonadyzm pochodzenia hipogonadotropowego ( związanego z uszkodzeniem przysadki – guzem przysadki). Dodatkowo objawy chorób endokrynologicznych – w guzach czynnych hormonalnie ( akromegali i chorobie Cushinga) są mniej nasilone, a współistniejące schorzenia wtórne ( nadciśnienie tętnicze, cukrzyca , zmiany skórne, dolegliwości ze strony stawów i kości , osteoporoza ) uważane są za typowe schorzenia osób starych.
Najczęstszą przyczyną rozpoznania guza przysadki u osoby w wieku podeszłym są zaburzenia widzenia nie poddające się terapiom okulistycznym oraz diagnostyka bólów głowy i zasłabnięć.
Jeśli chodzi o ryzyko operacji guza przysadki – (w operacjach przezklinowych – przeznosowych) to wydaje się , iż teoretycznie wz. z chorobami współtowarzyszącymi ryzyko powikłań ogólnych i neurologicznych powinno być zwiększone.
Jednak badania z wielu ośrodków oceniające wyniki i powikłania leczenia osób starych nie potwierdzają hipotezy aby ryzyko powikłań ogólnych i neurologicznych było istotnie podwyższone.
Z przeglądów literatury wynika, iż populacja osób powyżej 65 r.z może mieć nieznacznie podwyższone ryzyko powikłań neurologicznych w postaci udaru oraz zaburzeń wodno elektrolitowych, jednak badania z różnych ośrodków nie są w tej kwestii jednoznaczne.
Ryzyko powikłań przysadkowych tj. nowa niedoczynność przysadki lub moczówka prosta nie wykazują różnic w stosunku do operacji osób młodszych.
Niektóre opracowania wskazują iż grupa wiekowa 65+ , a szczególnie 75+ pacjentów operowanych z powodu guza przysadki wymaga dłuższej hospitalizacji .
Jeśli chodzi o śmiertelność okołooperacyjną w tej grupie wiekowej nie różni się ona istotnie od populacji osób młodszych ( 0-1%).
Co do wyników leczenia to większość autorów jest zgodna wyniki są podobne, niektórzy autorzy podkreślają nieco gorsze wyniki w aspekcie poprawy widzenia oraz powrotu czynności przysadki , co jest zrozumiałe i tłumaczone dłuższym czasem ucisku istotnych struktur oraz mniejszym potencjałem naprawczym organizmu osoby starszej.
Podsumowując :
- 25% populacji to osoby 60+
- Najczęstsze guzy przysadki w wieku starym to nieczynne hormonalnie makrogruczolaki ( 60-70%), najczęstszym objawem są zaburzenia widzenia i bóle głowy
- Diagnostyka endokrynologiczna jest trudniejsza i maskowana schorzeniami typowymi dla starości
- Ryzyko leczenia operacyjnego nie jest istotnie podwyższone
- Nie ma granicy wiekowej do leczenia operacyjnego przezklinowego –guza przysadki ( raczej decyduje ryzyko anestezjologiczne i stan biologiczny pacjenta)
- Wyniki leczenia dla guzów czynnych hormonalnie nie odbiegają od wyników osiąganych u osób młodszych
- Wyniki leczenia nieczynnych hormonalnie guzów w niektórych aspektach mogą być nieco gorsze w porównaniu do wyników osób młodszych ( mniejsza szansa na pełną poprawę widzenia , czy powrót czynności przysadki).
